وقفه تنفسی در خواب (آپنه خواب) چیست؟ علت و درمان آن

آپنه خواب یا وقفه تنفسی یکی از اختلالاتی است که معمولا در خواب برای برخی از افراد ایجاد می‌شود. این بیماری ممکن است ناشی از دلایل مختلفی باشد و همچنین دارای علائم متفاوتی است و در صورت عدم اقدام برای درمان این بیماری ممکن است مشکلاتی بسیاری را برای بیمار ایجاد نماید. امروزه آپنه خواب به یک بیماری نسبتاً شایع تبدیل شده است. در این بیماری افراد شاهد چندین بار توقف تنفس خود در هنگام خواب هستند و دوباره روند تنفس کردن آغاز می‌گردد. این بیماری مانع از دریافت اکسیژن بدن می‌شود. ممکن است در طول خواب خروپف کنید، یا وضعیتی را تجربه کنید که در آن دچار نفس نفس زدن هستید.

همچنین ممکن است دارای سایر علائم خواب بی‌کیفیت همچون خواب‌آلودگی بیش از حد در روز باشید. در این وضعیت ممکن است لازم باشد مدتی تحت نظر پزشک قرار بگیرید. هر وضعیتی که امکان دارد راه هوایی تنفس بیمار را باریک کند منجر به بروز آپنه در خواب می‌شود. چاقی، لوزه‌های بزرگ، یا تغییر در سطح هورمون‌های بدن، می‌تواند خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب را افزایش دهد.

بیشتر بدانید: لیفت صورت و گردن

انواع آپنه خواب

سه نوع اصلی آپنه خواب وجود دارد: آپنه انسدادی خواب (OSA)، آپنه خواب مرکزی (CSA) و سندرم آپنه خواب پیچیده (CompSAS).

آپنه انسدادی خواب (OSA)	آپنه انسدادی خواب (OSA) شایع ترین نوع آپنه خواب است و به دلیل انسداد راه هوایی ایجاد می شود. این انسداد می تواند توسط زبان، لوزه ها یا سایر بافت های نرم در گلو ایجاد شود. علائم OSA شامل خروپف بلند، خواب آلودگی در طول روز و مکث در تنفس در هنگام خواب است. هر وضعیتی که امکان دارد راه هوایی تنفس بیمار را باریک کند منجر به بروز آپنه در خواب می‌شود. چاقی، لوزه‌های بزرگ، یا تغییر در سطح هورمون‌های بدن، می‌تواند خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب را افزایش دهد.
آپنه خواب مرکزی (CSA)	آپنه مرکزی خواب زمانی به وجود می‌آید که مغز سیگنال‌های لازم برای تنفس را به نقاط دیگر نفرستد. وضعیت سلامت بیمار که بر نوع کنترل مغز، راه‌های هوایی تنفس بیمار و ماهیچه‌های قفسه سینه دارای اثراتی می‌باشد، می‌تواند منجر به وضعیت آپنه مرکزی خواب شود. علائم CSA شامل مکث در تنفس در طول خواب و همچنین خواب آلودگی در طول روز است.
سندرم آپنه خواب پیچیده (CompSAS)	سندرم آپنه خواب پیچیده (CompSAS) ترکیبی از OSA و CSA است. علائم CompSAS شامل مکث در تنفس در طول خواب و همچنین خواب آلودگی در طول روز است. درمان CompSAS معمولاً شامل تغییرات سبک زندگی، مانند کاهش وزن و اجتناب از الکل و آرام‌بخش‌ها و همچنین استفاده از دستگاه CPAP است. در برخی موارد، جراحی ممکن است برای درمان CompSAS لازم باشد.

آیا آپنه‌ خواب خطرناک است و عوارضی دارد؟

آپنه در خواب وضعیتی را همراه با خروپف و تعریق بدن ایجاد می‌کند و اگر با بیماری‌های زمینه‌ای بیمار همراه شود ممکن است عوارض‌هایی را نیز در برداشته باشد. از عوارض آپنه در خواب می‌توان به خستگی و بروز سردرد‌های صبحگاهی اشاره نمود. علائم آپنه در برخی موارد بیمار را در طول شب بیدار می‌کند.

همچنین افرادی که دچار وقفه تنفسی خواب هستند، مشکلات حافظه و تغییر در خلق‌و‌خو را نیز تجربه می‌کنند. از دیگر عوارض شایع آپنه در افراد، ارتباط میان وقفه تنفسی خواب و فشار خون است. درصدی از بیماران فشار خون، مبتلا به آپنه خواب انسدادی می‌باشند و به طور کلی احتمال بروز فشار خون در بیماران آپنه بیشتر است.

تشخیص آپنه‌ خواب

بیماری آپنه خواب، دارای برخی علائمی است که در صورت بروز می‌توان وجود آن را در افراد تشخیص داد. افرادی که دچار آپنه در خواب هستند در مدتی توقف تنفس را تجربه می‌کنند و سپس تنفس خود را با صدای بلندی دوباره آغاز می‌کنند. بیماران در برخی موارد نفس نفس زدن و خرو‌پف در خواب را خواهند داشت. سردرد‌هایی که در هنگام صبح رخ می‌دهد، خستگی‌های مفرط، کاهش تمرکز و بروز اختلالات نعوظ از دیگر نشانه‌های بارز آپنه است.

پلی‌سومنوگرافی آزمایشی است که معمولاً پزشکان برای تشخیص وقفه تنفسی در خواب برای افراد در نظر می‌گیرند. به کمک این آزمایش، تمامی وضعیت تنفسی و بدنی بیمار تحت نظر قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است پزشک تست‌های لازم را در منزل برای تشخیص آپنه تجویز نماید.

روش های درمانی آپنه‌ خواب

درمان آپنه خواب دارای طیف گسترده‌ای می‌باشد. برخی درمان‌های خانگی که مربوط به سبک زندگی افراد می‌باشد، در درمان آپنه موثر هستند. سعی کنید ورزش را به فعالیت‌های روزمره خود بیافزایید. فعالیت‌های ورزشی می‌تواند علائم آپنه خواب انسدادی را کاهش دهد. مصرف برخی دارو‌های مسکن یا آرامبخش و همچنین دارو‌های خواب آور می‌تواند منجر به شل شدن ماهیچه پشت حلق شده و در نتیجه اختلالاتی را در فرآیند تنفسی بیمار ایجاد نماید. کاهش وزن، تنگی حلق را از بین می‌برد. در برخی موارد که بیماران نسبت به کاهش وزن خود اقدام کرده‌اند، این بیماری در آنان از بین رفته‌است. بنابراین سعی کنید برنامه‌ای را برای کاهش وزن خود در نظر بگیرید. مصرف سیگار مشکلات تنفسی را در افراد دوچندان می‌‌کند. به منظور رفع و جلوگیری از انسداد تنفسی از مصرف سیگار اجتناب نمایید. تغییراتی را در وضعیت خواب خود ایجاد نمایید و از پزشک در خصوص نحوه و وضعیت خوابیدن در شبانه روز مشورت بگیرید. CPAP یکی از روش‌های موثر در درمان بیماری وقفه تنفسی در خواب است که سعی می‌کنید راه تنفسی بیمار را باز نگه‌دارد. MRD از دیگر روش‌های درمانی بیماری آپنه در خواب است که راه تنفسی فوقانی را در افراد باز می‌کند. این وسیله معجولاً در دهان قرار می‌گیرد و ممکن است عوارضی همچون درد فک را ایجاد نماید. در نهایت ممکن است پزشک روش‌های درمانی با کمک دارو یا عمل جراحی را در صورت عدم بهبودی برای بیماران در نظر بگیرد.

آیا آپنه‌ خواب باعث بروز مشکل و بیماری های دیگری می شود

دو بیماری که معمولاً با آپنه خواب ارتباط دارند، بیماری قلبی و فشار خون هستند. بروز بیماری وقفه تنفسی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های ديگر را افزایش دهد. کسانی که دچار بیماری‌های قلب و عروقی هستند اغلب دارای اضافه وزن در برخی نقاط بدن نظیر بالا تنه می‌باشند. اختلال در فرآیند تنفسی می‌تواند تأثیراتی بر عملکرد قلب و عروق بدن داشته باشد. آپنه در خواب می‌تواند خطر ابتلا به بیماری سکته مغزی را افزایش دهد. در برخی موارد ابتلا به وقفه تنفسی خواب می‌تواند منجر به اختلالاتی در دستگاه عصبی بیمار شود و افسردگی، آشفتگی‌های روحی و روانی را در پی داشته باشد.

کلام آخر

آپنه خواب یکی از مشکلات تنفسی است که در خواب برای افراد رخ می‌دهد. این بیماری منجر به وقفه تنفسی یا اختلالاتی در خواب برای بیمار است. در صورت عدم بهبود این وضعیت در بیمار ممکن است خطر بروز بیماری ‌های دیگر افزایش یابد. این بیماری قابل درمان است و روش‌های درمانی آن دارای طیف گسترده است. برای درمان این بیماری باید به بهترین متخصص گوش و حلق و بینی در تهران مراجعه کنید.